پیدایش عکاسی در ایران

نیلوفر اسدی

از جمله عکاسان ایرانی می‌توان به ملک قاسم میرزا اشاره کرد که شاید نخستین عکاس ایرانی باشد و آقارضا عکاسباشی که اولین عکاس حرفه‌ای دربار ناصرالدین شاه بوده که در بسیاری از سفرها و مراسم دوران حکومت او را به تصویر درآورده است.

پیدایش عکاسی در در ایران سه سال بعد از اعلام موجودیت عکاسی در سال ۱۸۳۹ در فرانسه روی داد.
نخستین دستگاه‌های عکاسی به درخواست محمدشاه قاجار از کشورهای روسیه و انگلیس به دربار ایران وارد شد. دستگاه‌های عکسبرداری روسیه که هدیه امپراطور بود زودتر رسید و «نیکلای پاولوف» دیپلمات جوان روسی که به همین منظور تعلیم دیده بود همراه با دستگاه‌های عکاسی وارد ایران شد و در اواخر آذر ۱۲۲۱ه.ش نخستین عکسبرداری در ایران انجام شد.
ناصرالدین میرزا از اولین افراد خانواده سلطنتی بود که تصویر او ثبت شد. بعدها شیفتگی او به عکاسی و حمایت‌های او از این فن و هنر در سال‌های طولانی  باعث رواج گسترده عکاسی در ایران و کاربردهای گوناگون شد.
عکاسان ایرانی نیز همزمان با سال‌های اولیه پیدایش عکاسی در ایران دست به کار شدند و به تصویر جنبه‌های مختلف زندگی مردم در دوران قاجار پرداختند.
از جمله عکاسان ایرانی می‌توان به ملک قاسم میرزا اشاره کرد که شاید نخستین عکاس ایرانی باشد و آقارضا عکاسباشی که اولین عکاس حرفه‌ای دربار ناصرالدین شاه بوده که در بسیاری از سفرها و مراسم دوران حکومت او را به تصویر درآورده است.
تمایل شخصی ناصرالدین شاه به عکاسی باعث شد تا عکس‌های بسیاری بگیرد که موضوع اغلب این عکس‌ها شخص وی، زنان حرمسرا، وقایع روزمره در کاخ و چهره برخی رجال درباری است.
حمایت شخص او در این حرفه موجب گسترش و رشد در زمینه‌های مختلف شد مثلا: ترویج اصول عکاسی و آموزش این فن به طور رسمی در دارالفنون؛ ایجاد عکاسخانه سلطنتی و تعداد بسیاری عکس در عصر قاجار؛ پایه گذاری نوشتن شرح بر عکسها؛ توسعه عکاسی در میان درباریان و خانواده‌های قاجار؛ ابداع لقب عکاسباشی به عنوان عالیترین رتبه ی غنی در این حرفه و اعزام برخی محصلان دارالفنون به اروپا برای کسب مهارت.