رمضان گلدی

aryan-mahdi.jpgمهدی آریان

ostadkarimi.jpgمیرزا حسین کریمی مراغه‌ای، شاعر معاصری است که به دو زبان آذری و فارسی شعر می‌گوید. در میان آثارش اشعار طنزی دارد که اغلب رفتارهای مذهبی و اجتماعی مردم را نقد کرده. مجموعه اشعار وی، در شش جلد با عنوان رنگارنگ به چاپ رسیده است.
به بهانه همزمانی این شماره از مجله ولگرد و ماه مبارک رمضان، بخشی از شعر «رمضان گلدی» این استاد بزرگوار آورده‌ایم که در مورد تغییر رفتار مردم در این ماه رمضان است. از آنجایی که این شعر به زبان آذری سروده شده، سعی کردیم با ترجمه هر مصرع، دست کم مفهوم شعر را انتقال دهیم.

رمضان گلدی جماعت گنه سلمان اولاجاق
ماه رمضان رسید و باز جماعت مسلمان خواهند شد
دین اسلام اوجالوب خلق مسلمان اولاجاق
دین اسلام ارتقاء پیدا کرده و خلق مسلمان خواهند شد
گله جاق غیرته فاسق اولاجاق اهل تمیز
فاسق غیرتمند و اهل تمیر خواهد شد
ایتدیقی معصیته جمله پشیمان اولاجاق
و از تمام گناهانش پشیمان خواهد شد
بزنوب خار مغیلان گیره جاق گل دونونا
خار مغیلان خود را آرایش کرده تا در دامن گل جای بگیرد
نخل سُنجد دوزه لوب سرو خرامان اولاجاق
سنجد ردیف شده می‌خواهد سرو خرامان شود
مسجدون تاخجاسی حسرت قالاجاق مهر اوزونه
تاقچه مسجد، حسرت مهر خواهد ماند
هره بیر مهر تاپوب بنده یزدان اولاجاق
هرکسی یک مهر پیدا کرده و بندگی یزدان را می‌کند
بیر محرمده چیخوب شاهقلی بِک مسجددن
شاهقلی خان یکی در محرم مسجد می رود
بیرده بو آیادا گلوب داخل ایوان اولاجاق
و یکی در این ماه وارد ایوان [مسجد] خواهد شد
اون بیر آیدور یومویوبدور گوتونی یار قلی بِک
یارقلی خان یازده ماه باسنش را نشسته
بیرده بو آیدا گلوب داخل ایوان اوجلاجاق
حالا در این ماه وارد ایوان [مسجد] خواهد شد
قولاقین دورد ایلیوب ماللیا آغزین آچاجاق
گوش‌هایش را چهارتا و دهانش را باز کرده
باشنی سیلکلیوب واله و حیران اولاجاق
دست بر سر می زند و آه ناله سر خواهد داد
آلاجاق منبرین اطرافینی پولسوز لوطولار
دور و بر منبر را لوطی‌های بی‌پول می‌گیرند
پوللولار گلسه ده بیر گوشه ده پنهان اولاجاق
پولدار ها هم اگر بیایند، یک گوشه پنهان خواهند شد
هر کیمون خوش سسی وار دامدا مناجات ایده جاق
هرکسی صدای خوشی داشته باشد مناجات خواهد خواند
آچیلوب حنجره سی بلبل خوشخوان اولاجاق
حنجره‌اش را باز خواهد کرد و بلبل خوشخوان خواهد شد
بی طهارت بالالار که دانیشانمور سوزینی
بی‌نواهایی که حرفشان را بدون ناسزا نمی‌توانند بزنند
اولاجاق خلقه موذن عجب عنوان اولاجاق
برای خلق موذن خواهند شد و عجب عنوانی خواهند داشت
هر اوچ ایودن بیری لازیمدی چخوب ویرسین اذان
از هر سه خانه لازم است از یکی‌شان صدای اذان بیاید
بختی قاره خروسین قیمتی ارزان اولاجاق
بیچاره خروس که قیمتش ارزان خواهد شد
آی قوتولجاق باتاجاق جمله نفسلر هاموسی
ماه که تمام شد نفس همه گرفته می شود
نه اذانچی نه مناجاتچی نه قران اولاجاق
نه صدای مناجات می آید نه قرآن و نه اذان
اوروجون میل ایلینلر گیده جاقلار سفره
آنها که روزه‌شان را می‌خورند به سفر می‌روند
گزه جاق هریانی زوار خراسان اولاجاق
همه جا را می‌گردند و زوار مشهد می‌شوند
قوتولور ماه مبارک عمودان گلدی خبر
از عمو خبر آمد که ماه مبارک تمام شد
بیست و هفتم گجه سی وارد تهران اولاجاق
شب بیست و هفتم وارد تهران می‌شوند
او آداملار که وریرلر تومنی بیر قرانا
آن‌هه که تومنی یک قران (نزول) می‌دهند
سره لرده گجه لر قاری قران اولاجاق
شب‌ها در هیئت، قاری قرآن می‌شوند
دوزه جاق نعمت الوانی داداش سفره لره
نعمت‌های رنگارنگ را در سفره جمع می‌کند
فقرانین بو جهتدن جگری قان اولاجاق
برای این کار جگر فقرا را خون کرده‌اند
...
...
...
وای او شخصیه که کتابین ویره لر صول الینه
وای از آن کسی که نامه اعمالش را در دست چپش می‌دهند
باخوب اوز نامه اعمالینه گریان اولاجاق
به نامه اعماش نگاه می‌کند و گریان می‌شود
خوش او اشخاصیلرین حالنه یوم العرصات
خوش به حال اشخاصی که در روز قیامت
که شفاعتچیلری شاه شهیدان اولاجاق
شفیعشان شاه شهیدان خواهد شد
نقدر ساغدی «کریمی» یازاجاق شعر و غزل
هر‌قدر «کریمی» شعر و غزل بنویسد
سوزی هر عصرده هر شهرده اعلان اولاجاق
حرفش در هر زمان و هر شهر اعلان خواهد شد
داخی بوندان بویانا شعر دوشر قیمتدن
از این به بعد شعر از ارزش خواهد افتاد
هر یریندن دوران عالمده غزلخوان اولاجاق
هرکی از راه می‌رسد غرلخوان می‌شود
هر الف ب اوخویان شاعر اولوب بانلیاجاق
هر الف ب خوانی شاعر می شود و ...
بختی قاره خروسین قیمتی ارزان اولاجاق
بیچاره خروس که قیمتش ارزان خواهد شد